Juist in deze tijd zijn de verhalen van Kos en van Dam actueler dan ooit. De twee ondernemers hopen met dit interview en hun boeken niet alleen ondernemers te inspireren door middel van het delen van hun lessen en tips. Ook willen zij ondernemers in zwaar weer attenderen op de risico’s van het niet tijdig stoppen van je bedrijf.

Het taboe rondom faillissement doorbreken

Van Dam deelt in het boek ‘Langs de afgrond’, openhartig wat er gebeurt als je in zwaar weer terecht komt en uiteindelijk failliet gaat. “Gedurende mijn ondernemerschap had ik al het idee dat ik alles wat ik meemaakte moest vastleggen. Boekhandels lagen vol met succesformules. De praktijk is echter veel weerbarstiger en daar werd nauwelijks over gesproken. Er heerst een taboe rondom ‘falen’ en faillissement. Ik besloot om met de billen bloot te gaan en mijn ervaringen te delen. Niet alleen de zakelijke aspecten maar juist ook de persoonlijke kant van mijn verhaal.”

Voor Kos is het verhaal van van Dam herkenbaar. “Ook ik riep zelf al dat ik een boek moest schrijven over wat ik heb meegemaakt als ondernemer. Over mijn successen maar zeker ook mijn dalen. Ik las het boek van van Dam en het inspireerde mij gelijk. Op dat moment was ik ook net gestart bij nlgroeit, waar ik in aanraking kwam met het groeifase model. Het model beschrijft dat iedere fase gepaard gaat met aanpassingen in structuur, cultuur en winstgevendheid. En dat dat kan zorgen voor crises. De afstemming met het personeel loopt bijvoorbeeld niet meer soepel, er sluipen fouten in je processen. Het tij lijkt te keren, de winst neemt af, de groei stagneert. Je werkt hard maar toch heb je de controle niet meer.”

Kos realiseerde zich dat hij niet de enige was die deze fases doormaakte gedurende zijn ondernemerschap. “Elke groeiondernemer loopt hier tegenaan. Je denkt dat de problemen die je onderweg tegenkomt uniek zijn maar veel problemen horen bij een bepaalde groei die je doormaakt. Ik besloot mijn verhaal te delen.” Aan de hand van het groeifase model van nlgroeit schreef Kos het boek ‘From Hero to Zero’.

Omgaan met onstuimige groei

Tijdens zijn ondernemerschap kreeg Kos te maken met onstuimige groei. Een groei die nog explosiever is dan snelle groei. Deze groei gaat zo hard dat het bijna niet meer valt bij te benen. Kos legt uit dat je moeilijk kunt anticiperen op onstuimige groei. “Het overkomt je. Je omzet, het aantal orders en het aantal medewerkers groeit. Het gaat zo snel dat je grip verliest, waardoor je kwetsbaar wordt.” Uiteindelijk leidde die groei tot faillissement van zijn bedrijf.

Ook van Dam werd met onstuimige groei geconfronteerd gedurende de scale-up fase van zijn bedrijven. Op de top van zijn succes ontmoette hij top ondernemer Richard Branson, die hem uit eigen ervaring waarschuwde voor deze harde groei, maar vooral de les meegaf ‘manage your downside risk’. “Juist in deze periode van succes moet je alert zijn op je risico’s. Het bizarre is dat je het op dat moment zelf niet ziet, maar ik begin er nu oog voor te krijgen bij andere ondernemers,” aldus van Dam.

De wet van Murphy

Wanneer de ondernemers terugkijken naar waar het exact fout ging, is het lastig om daar een vinger op te leggen. Beiden hadden eerdere crises meegemaakt maar kwamen er weer bovenop. Door omdenken en doorzetten. Kos geeft aan dat hij er daarom van overtuigd was dat hij er dit keer ook weer bovenop zou komen. Echter was het ditmaal een opeenstapeling van factoren “Ik overleefde al eerder een omzet terugval maar nu ging ineens alles verkeerd.”

Ook bij van Dam was het een samenloop van omstandigheden. “Het is nooit 1 ding wat tot faillissement leidt.” Ondanks dat ook externe factoren een rol speelden is van Dam wel heel duidelijk: “De eindverantwoordelijkheid lag bij mij. Ik had de zingeving bij het runnen van dit bedrijf verloren, stond hierdoor inmiddels te ver van het bedrijf af en had te snel afstand genomen waardoor ik de feeling met de werkvloer verloor. En achteraf gezien waren we te afhankelijk van 1 grote opdrachtgever die met kwade bedoelingen ons te veel onder druk kon zetten. De signalen waren er, echter zag ik ze te laat en ik had te weinig (financiele) ruimte om te kunnen anticiperen.”

Een faillissement overleven

“Je calculeert in dat het leven als ondernemer zwaar kan worden,” zegt van Dam. “Maar hetgeen wat ik heb meegemaakt, had ik vooraf nooit kunnen bedenken. Maar goed ook. Had ik dit van te voren geweten, dan was ik nooit gestart. Een faillissement voelt als het verliezen van een dierbare. Het was echt overleven. Het laat je nooit meer los. Regelmatig denk ik er nog aan terug. Onlangs durfde ik de lade te openen waar alle dossiers rondom het faillissement in lagen. Ik heb die stapel papieren, nu eindelijk na jaren bewaard te hebben, in de container gegooid. Er viel een last van mijn schouders en ik voelde nog steeds iets letterlijk van mij afglijden.”

Volgens Kos is het eenzaam op het moment dat het fout gaat. “Je wilt je gezin er niet te veel bij betrekken. En vaak mag je er ook met niemand over praten.” Ook geven beide ondernemers aan dat het lastig is om je problemen te delen met andere ondernemers. “Ik heb altijd wel ondernemers in mijn netwerk gehad waar ik dingen mee deelde. Maar op het moment van een faillissement liggen de kaarten toch anders. Je bent dan toch op je hoede,” aldus Kos.

De veerkracht vinden om door te gaan

En toch besloten zowel Kos als van Dam om na het faillissement het ondernemerschap weer te omarmen. Volgens Kos zit ondernemerschap in je DNA en denken ondernemers altijd in oplossingen en kansen. Van Dam legt uit dat je enerzijds bezig bent met wat achter je ligt een plek te geven om te verwerken. En anderzijds je moet je toch in beweging blijven voor nieuw perspectief. “Mijn ondernemerstalent is niet failliet gegaan. Dat geldt ook voor je vaardigheden. Ik heb gelukkig de veerkracht gevonden om op te staan en door te gaan,” aldus van Dam.

Toch zijn de twee ondernemers voorzichtiger. Kos: “Ik heb voorgenomen dat als ik weer een bedrijf zou starten, ik dat met minder personeel zou doen en meer focus zou leggen op marge en omzetgroei.” Ook Ralph is waakzamer en maakt andere keuzes. “In het verleden had ik bedrijven die vanuit een zakelijk oogpunt hartstikke succesvol waren, maar persoonlijk begon het te knagen na en tijdje. Achteraf gezien miste ik betekenis bij deze ondernemingen. Dat vind ik nu veel belangrijker. Ook wil ik niet meer een bedrijf van scratch af bouwen, die energie en inspanning die daarbij komt kijken, dat hoeft voor mij niet meer, dat heb ik nu meerdere keren gedaan.”

Een onafhankelijke raadgever

Van Dam wil met zijn kennis en ervaring andere ondernemers helpen. Dat doet hij onder meer via zijn rol bij Centraal Beheer Bedrijven als Business Partner, maar ook via zijn eigen bedrijf Journey of Enterprises waar hij ondernemers en organisaties inspireert, adviseert en coacht op het gebied van ondernemerschap, groei en continuïteit. Ook Kos wil mensen verder helpen in hun ontwikkeling. Dat is de reden waarom hij de Sales Marketing Group is gestart. Een collectief van zelfstandige ondernemers in het sales en marketing vakgebied.

Tevens zijn beide ondernemers mentor bij nlgroeit. Zij helpen ondernemers met een omzet vanaf 1 miljoen met hun groeivragen. Ook staan ze groeiondernemers bij in tijden van zwaar weer. “Omdat het lastig is om met mede-ondernemers uit je netwerk je problemen te bespreken, is het juist zo fijn dat je wel met een mentor van nlgroeit, die als onafhankelijke raadgever naast je staat, hierover kan sparren”, aldus Kos.

De valkuil van ondernemers

Volgens Kos ben je als ondernemer strijdvaardig. Je bedrijf is tenslotte je kindje. Je hebt daarom ook het gevoel dat je niet op kan geven. Toch moet je jezelf realiseren dat wanneer het niet goed gaat en je toch nog doorgaat, je niet alleen jezelf dupeert maar ook anderen. Veel ondernemers vertonen op het moment van zwaar weer struisvogelgedrag. Zij kijken weg bij problemen of gevaren. Kos wil aan ondernemers meegeven: stop op tijd wanneer het slecht gaat.

Van Dam vult aan: “Het optimistische karakter van een ondernemer is een kracht maar ook een valkuil. Het is makkelijker gezegd dan gedaan maar je moet de kracht hebben om door te zetten als het moet en moed hebben om te stoppen als het niet meer gaat. Het momentum om te besluiten wanneer het echt niet verder kan is lastig en alleen jij kan dat bepalen. Maar wees jezelf bewust van welke prijs je betaalt als je door gaat met strijden en wat de prijs is als je ermee stopt.”

Ralph heeft nog een tip voor ondernemers die verwachten de komende maanden in financieel zwaar weer te komen of al aan de vooravond staan van het bewust stopzetten van hun bedrijf. “Je staat er niet alleen voor. Vanaf eind oktober is er een loket voor ondernemers geopend waar je gratis, persoonlijk en vertrouwelijk advies kunt krijgen over je situatie en mogelijke scenario’s. Kom in actie en kijk op www.geldfitzakelijk.nl.”

Biografie

Ralph van Dam heeft passie voor ondernemerschap, groei en continuïteit. Hij is (mede)oprichter van verschillende internetstart-ups en scale-ups en kent het klappen van de zweep waar het over ondernemen gaat. Tegenwoordig combineert hij het ondernemerschap bewust met een functie in het corporate bedrijfsleven. Zo is hij actief als Business Partner Ondernemerschap bij Centraal Beheer Bedrijven, maar inspireert, adviseert en coacht hij ook ondernemers vanuit zijn eigen onderneming Journey of Enterprises (JOE). Check zijn boek Langs de Afgrond: op www.langsdeafgrond.nl.

Dolf Kos heeft bijna twintig jaar ervaring in marketing, sales en management. Hij heeft projecten gedaan voor diverse MKB-bedrijven en multinationals in verschillende sectoren en in tegelijkertijd actief in zijn eigen bedrijven, waaronder Sales Marketing Group, waarin hij freelancers verbindt en versterkt. Hij richt zich altijd op kansen en denkt in oplossingen. Zijn credo? Focus op je tienen! Hij is schrijver van het boek ‘From Hero to Zero’.