De vijf groeifasen van elk bedrijf

In welke fase zit jij?

Tijdens de groei van je bedrijf vindt er een aantal fases plaats. Iedere fase gaat gepaard met aanpassingen in structuur, cultuur en winstgevendheid. Dat zorgt voor crises: er ontstaat wrijving, de afstemming loopt niet lekker meer en er komen scheurtjes in de vertrouwde wanden van de cultuur. Er sluipen foutjes in het proces en soms zijn er boze klanten. Het tij lijkt te keren, de winst neemt af, de groei stagneert of daalt. Je werkt keihard maar je hebt het idee dat je het niet meer weet en overziet. Dit zijn verschijnselen die iedere groeiondernemer meemaakt. Leuk of niet: vaak ben je zelf de sleutel om uit de crisis te raken en een volgende fase te bereiken.

Bedrijfsgroei is een veelbesproken onderwerp bij ondernemers en wetenschappers. Of de groei nu onverwacht komt of dat de ondernemer deze bewust nastreeft, in veel gevallen ontstaan er knelpunten. Een veelgebruikte benadering om te begrijpen en te verklaren wat er gebeurt als een bedrijf groeit, is het groeifasenmodel van Greiner. Dit model geeft inzicht in hoe het bedrijf verandert en daarmee ook de rol van de ondernemer.

De vijf groeifasen

Pioniersfase (<8 medewerkers)

In deze pioniersfase is de ondernemer meewerkend voorman. Er is weinig geformaliseerd: het bedrijf bruist van creativiteit en energie. Het team is vooral bezig met strategie en positionering. Doel is marktvalidatie.

Organisatiefase (8-25 medewerkers)

De organisatiefase is aangebroken. Er moet nu echt een organisatie worden opgebouwd. Vaak nog als neventaak van de ondernemer, die het enorm druk heeft met verschillende aandachtspunten. De ondernemer moet steeds meer managementprocessen opstarten en zaken vastleggen.

Managementfase (25-50 medewerkers)

In de managementfase worden managers aangenomen. Als eerste vaak op financieel en IT-gebied. Maar ook op marketing en HR. Wat de ondernemer eerst zelf deed, is nu een fulltime functie. Een lastige fase: meer drukte, toenemende kosten, hogere complexiteit en marges die onder druk staan.

Delegeerfase (50-150 medewerkers)

Bij 50 man personeel is het managementteam vaak compleet. Het bedrijf belandt nu in de delegeerfase en krijgt daarmee de volgende uitdaging: de ondernemer moet de meeste beslissingen aan zijn team overlaten. Meer dan ooit moet de ondernemer gaan leiden, in plaats van managen.

Standaardisatiefase (>150 medewerkers)

De standaardisatiefase is de optimale fase voor groei. Om die groei aan te kunnen, moet het bedrijf nu gaan standaardiseren. De uitdaging in deze fase: schaalbaarheid en standaardisatie, zonder bureaucratisch te worden. De ondernemer werkt vooral aan de toekomst van de organisatie.

Meld je gratis aan

Leren groeien

Het model van Greiner gaat ervan uit dat elke groeifase wordt afgesloten met een managementcrisis. In deze crises is structuurwijziging in het bedrijf essentieel, op straffe van verval, stagnatie van de groei of zelfs het ophouden van de onderneming.

De tijdsspanne waarin de verschillende groeifasen elkaar opvolgen wordt bepaald door de groeipotentie van je onderneming. Elke nieuwe fase is tegelijkertijd een gevolg van de fase die eraan vooraf ging, en een aanzet voor de volgende fase. Greiners model beschrijft welke managementstijl kenmerkend is voor een bepaalde groeiperiode, en wat het meest voorkomende probleem is in elke crisisperiode.

Omdat je als ondernemer van elke nieuwe fase waardevolle lessen leert, is het volgens Greiner onverstandig om te proberen fases over te slaan. Het kan echter wel nuttig zijn om vooraf al gewapend te zijn met mogelijke oplossingen voor de crises die zich kunnen aandienen.

Bekende groeiuitdagingen

Rollencrisis
Je onderneming is succesvol en groeit in omvang. Het gevolg hiervan is dat de organisatie complexer wordt en je niet alles meer kan overzien. Je kent niet meer iedereen in je bedrijf persoonlijk, en bent steeds meer tijd kwijt aan randzaken die niet direct met jouw ondernemersdoel te maken hebben. Bedrijven die de eerste crisis overleven door het aanstellen van een goede bedrijfsleider of businessmanager gaan een nieuwe periode in van groei.

Autonomie-crisis
Door de aanhoudende groei wordt je bedrijf dermate groot dat de bedrijfscultuur onder druk komt te staan. Waar vroeger ruimte was voor een informele en platte structuur, krijgen je mederwerkers ineens te maken met hiërarchie en bureaucratie. In deze fase is er behoefte aan herdefiniëring van de cultuur van de organisatie en het begrijpen van de context waarom de nieuwe keuzes zijn gemaakt op het gebied van leidinggeven en structuur. Waar je als leidinggevende in het begin van deze fase vooral ‘regelaar’ was, krijg je nu steeds meer de rol van ‘richting gever’.

Leiderschapscrisis
Naarmate je bedrijf groter wordt en uit meer onafhankelijk van elkaar opererende teams of afdelingen gaat bestaan, wordt het lastiger te coördineren. Het middenmanagement krijgt steeds meer vrijheid om op eigen wijze te werken. Het gevolg daarvan is een verwijdering van de verschillende teams. De bedrijven die deze crisis overwinnen, lukt dit door een aanpak gericht op coördinatie. Dankzij de opkomst van formele systemen die een grotere coördinatie realiseren en door leidinggevenden in het hoger management die verantwoordelijkheid nemen voor het opzetten en beheer van deze nieuwe systemen. Meer dan ooit moet je als ondernemer gaan leiden, in plaats van managen.

Bureaucratiecrisis
Je bedrijf wordt zo groot, dat er niet meer over de hele lijn hetzelfde wordt gedacht. Er ontstaat bijvoorbeeld een breuk in het vertrouwen tussen lijnmanagers en personeel enerzijds en hoofdkantoor en ondersteunende diensten anderzijds. Iedereen bekritiseert de alsmaar toenemende bureaucratie. Procedures hebben voorrang op het oplossen van problemen, en zo komt je groei tot stilstand. Waar in de vorige fase formele systemen en procedures overheersten, is in deze fase juist spontaniteit nodig in het formuleren van beheersmaatregelen, onder andere door het inzetten van teams. Sociale controle en zelfdiscipline komen in de plaats van de formele controle.

Van bottleneck naar leider

Aan het eind van een groeifase ben je als ondernemer vaak zelf de bottleneck. In de pioniersfase draait alles om jou als de ondernemer en is er weinig geformaliseerd. Om in de volgende fases te komen moet je als ondernemer steeds meer gaan delegeren en taken aan anderen gaan overlaten. Jouw rol ontwikkelt zich van ondernemer naar meewerkend voorman naar manager tot leider. Als leider heb je weer volop ruimte om te experimenteren en nieuwe groeipaden te ontwikkelen. Iedere fase vraagt om andere kwaliteiten van jou als ondernemer. Het groeiproces van je bedrijf is een persoonlijk ontwikkelproces. Past jouw leiderschapsstijl nog bij de groeifase van je bedrijf?

Zijn jij en je bedrijf klaar voor verdere groei? En zo ja, hoe kun je die groei bewerkstelligen? Doe de groeitest en vind de antwoorden.

Naar de groeitest

NL groeit is een initiatief van

Partners

Privacyverklaring Disclaimer Cookies Sitemap